تصور کنید اجاق گاز روشن است و شما به خیال آنکه غذا باید جا بیفتد یا آب بجوش بیاید در پذیرایی نشسته اید و از اجاق دور هستید ، در همین هنگام باد میوزد و شعله را خاموش میکند ، حال گاز در خانه پخش شده و برای شما خطرات بسیاری در بر خواهد داشت .

در میان قطعات اجاق گاز یک قطعه بسیار کوچک وجود دارد که وظیفه این امر را به عهده دارد و مانع از پخش شدن جریان گاز در خانه می شود که به آن بوبین گفته می شود که با عملکرد خود باعث قطع و وصل جریان گاز می شود.

بوبین در دل شـیر اجاق گاز تعبیه می شـود و همچنین به ترموکوپل متصـل است ، و با پیامهای حرارتی که از ترموکوپل دریافت می کند جریان گاز را برقرار و یا قطع می کند. این قطعه در صـــورت خرابی ، عملا آن شــــعله را بلا اســــتفاده می کند ، لذا ضروریست که کیفیت بالایی داشته باشد.

بوبین اجاق گاز Gas Magnet Valve از یک هسته فلزی و چند دور سیم پیچ تشکیل شده است که به ترموکوپل اجاق گاز نصب می شود. بوبین اجاق گاز در سه طرح فیش دار ، آنتنی یا سوزنی و مدل مهره کلاسیک وجود دارد که برای هر بوبین اجاق گاز یک نوع ترموکوپل خاص نیز وجود دارد. دلیل تنوع در بوبین اجاق گاز عملمرد درست وسیله گاز سوز می باشد.

مگنت اجاق گاز با کارکرد ساده که اصطلاحاً به آن شیر مغناطیسی نیز می گویند در کنار ترموکوپل برای افزایش ایمنی لوازم گاز سوز استفاده می شود. معمولاً بوبین ها در  اجاق گازهای مبلی و کابینتی مورد استفاد قرار می گیرند.

برای بررسی عملکرد بوبین اجاق گاز بهتر است ابتدا ساز و کار ترموکوپل را توضیح دهیم زیرا بوبین اجاق گاز و ترموکپل باهم کار می کنند و قطعات مکمل هم هستند.در این مقاله قصد داریم به پاسخ سوال مگنت (بوبین) اجاق گاز چیست؟ و بررسی اطلاعاتی درباره مگنت اجاق گاز یا بوبین اجاق گاز بپردازیم.

عملکرد بوبین اجاق گاز

عملکرد ترموکوپل و بوبین اجاق گاز به این صورت است که اگر دو فلزی که غير هم جنس هستند و از يک طرف به هم وصل باشند با حرارت قسمت اتصال، در دو طرف آزاد ديگر آن ها برق بسیار ضعیفی بوجود مي آيد.

محل اتصال دو فلز ترموکوپل با پيلوت گرم مي شود و قسمت انتهایي ديگر آن به بوبين وصل مي گردد. از ترموکوپل و برق توليد شده ی آن در شير کنترل هاي وسايل گاز سوز مانند اجاق گاز استفاده مي شود به عبارت دیگر ترموکوپل در اجاق گاز يک مولد جريان الکتريکي خواهد بود.

برق توليد شده ميدان مغناطيسي در بوبین اجاق گاز ایجاد می کند و قسمت مرکزی بوبین را به سمت داخل بوبین اجاق گاز حفظ می کند. در قسمتی از هسته بوبين اجاق گاز  که آزاد است واشر نازکی وجود دارد.

اگر به هر دليل شعله اجاق گاز خاموش شود جريان ترموالکتريکی که توسط ترموکوپل به وجود آمده قطع شده، درنتیجه بوبین خاصيت مغناطيسي و جذب خود را از دست داده و توسط فنري که پشت هسته بوبين قرار دارد به سمت  بيرون هل داده می شود و واشر مسير اصلي گاز را مي بندد.

شاید برای شما هم سوال باشد چرا باید ولوم اجاق گاز را نگه داشت تا روشن شود؟

در اجاق گازهای ترموکوپل دار پس از جرقه زدن شعله ی اجاق گاز روشن می شود اما پس از رها کردن ولوم اجاق گاز مجدداً شعله خاموش می شود. در واقع به همین دليل وقتی که اجاق گاز های ترموکوپل دار را روشن می کنیم بعد از تقریبا 20 ثانيه بايد ولوم را نگه داشت تا شعله روشن شود.

در این زمان ترموکوپل گرم می شود و برق توليد شده، قسمت مرکزی بوبين را در حالت مغناطیسی نگه می دارد و مسير گاز باز  می شود. اگر شعله ها خاموش شوند ترموکوپل نیز سرد شده و بوبین حالت مغناطیسی خود را از دست داده و مسیر گاز بسته می شود. در اجاق گازهایی که دارای ترموکوپل هستند برای هر شیر یک عدد مگنت یا بوبین وجود دارد.

در اجاق گاز های فردار که دارای  ۵ شعله است ۷ عدد مگنت یا بوبین استفاده می شود. این قطعه اکثراً از کشورهای اروپایی وارد می شود.  اما در ایران هم می توان محصولات مشابه را تولید کرد.

سوالات رایج در مورد بوبین اجاق گاز

سوالات رایج در مورد تعمیر بوبین اجاق گاز به شرح زیر است:

1. علت نگه داشتن ولوم شیر گاز چیست؟

علت نگه داشتن ولوم اجاق گاز برای روشن شدن آن، به این دلیل است که:

• زمانی که ولوم یا شیر چرخانده می‌شود، جرقه نیز همزمان توسط فندک یا پیلوت زده می‌شود.
• باید مدتی زمانی این جرقه تولید شود تا باعث گرم شدن ترموکوپل و در نتیجه ایجاد جریان الکتریکی شود تا بتواند در هسته بوبین میدان مغناطیسی ایجاد کند که بوبین مسیر گاز را باز نگه دارد.

2. چرا با برداشتن دست از ولوم، شعله خاموش می‌شود؟

• در صورتی که با فشردن ولوم، سریعا دست خود را برداریم، شعله خاموش می‌شود. زیرا پیلوت فرصت کافی برای گرم کردن ترموکوپل را ندارد.
• در نتیجه ترموکوپل اجاق گاز که حرارت ندیده است و هنوز سرد است، نمی‌تواند جریان برق تولید کند.
• زمانی که جریان برق تولید نشود، در نتیجه حالت مغناطیسی در بوبین به وجود نمی‌آید و مسیر گاز بسته می‌ماند.

علت خراب شدن بوبین اجاق گاز

به طور کلی خیلی کم پیش می آید که بوبین اجاق گاز دچار آسیب شود. اما عواملی مختلفی می تواند موجب خراب شدن بوبین اجاق گاز شود.

• اگر ناخالصی در گازها وجود داشته باشد، می‌تواند سبب انسداد بوبین شده و شما نیاز به تعمیر بوبین اجاق گاز داشته باشید.
• ضربه یا آسیب به اجاق گاز نیز می‌تواند از عوامل خراب شدن بوبین باشد که نیاز به عیب‌یابی بوبین اجاق گاز را ایجاد می‌کند.
• با توجه به اینکه بوبین اجاق گاز، قطعه‌ای است که به نسبت سایر اجزا مانند ترموکوپل کمتر خراب می‌شود، در صورت خرابی باید آن را تعمیر و یا تعویض نمایید.

تعمیر بوبین اجاق گاز

قبل از هر کاری باید متوجه شوید که خرابی احتمالی در ترموکوپلاست یا بوبین اجاق گاز! اما چگونه؟

• با دقت در ظاهر ترموکوپل، می‌توانید به سالم بودن یا خرابی آن پی‌ببرید.
• اگر در ترموکوپل محل وصل شدن دو فلز سوخته باشد یا دو فلز از هم جدا شده باشند، ترموکوپل خراب است و نیازی به تعویض بوبین اجاق گاز نخواهد بود.
• در قسمت دیگر ترموکوپل که به بوبین وصل است، دو فلز ترموکوپل به وسیله واشر ظریفی از هم جدا شده‌اند. اگر سر فلز وجود نداشته باشد و یا واشر خراب باشد، ترموکوپل نمی‌تواند درست کار کند.
• انتهای ترموکوپل را به بوبین وصل کنید و سر ترموکوپل را گرم کنید. هسته بوبین را به سمت داخل فشار دهید و تقریبا ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید. اگر پس از رها کردن هسته بوبین به جای اول خود برنگردید و در همان حالت باقی ماند، ترموکوپل سالم است. در غیر این صورت، ترموکوپل خراب است.
• بوبین را نیز می‌توانید با یک ترموکوپل سالم بررسی کنید. راه دیگر این است که بوبین را به یک باتری کوچک یک و نیم ولتی وصل کنید و هسته آن را با انگشت به سمت داخل فشار دهید

روش تعویض بوبین

در تعویض بوبین اجاق گاز، باید دقت بسیاری داشته باشید. هنگام تعویض بوبین اجاق گاز، تمام اتصالات شیر گاز را با دقت بررسی کرده و مطمئن شوید که گاز در داخل اجاق گاز وجود ندارد. همچنین، در صورتی که ترموکوپل خراب شده است، آن را از اجاق گاز خود جدا نکرده و سیستم را یک‌طرفه نکنید.

برای تعمیر اجاق گاز بخصوص تعویض بوبین، از یک متخصص مجرب کمک بگیرید، زیرا اگر اتصالات را اشتباه انجام دهید و نشتی گاز به وجود آید، بسیار خطرناک است و ممکن است باعث بروز حادثه شود.